به گزارش خبرگزاری حوزه، دوران ۳۴ ساله امامت صادق آل محمد(ص)، زمینه و بستری مهیا شد که حضرت بتوانند در سایه رشد علمی جامعه و پرورش شاگردان بسیار، مکتب جعفری را بنیان گذاشته و به این طریق، زمینه احیای شریعت محمدی(ص) را در جامعه اسلامی آن زمان فراهم کنند.
باید توجه داشت که دوران ایشان البته دوران پیچیده و پرتلاطمی است چه آن که در بخشی از این دوران شاهد انتقال حکومت از اُمویان به عباسیان هستیم و در چنین ایامی البته حضرت با درایت و مدیریت بالای خویش دست به رشد و شکوفایی علمی جامعه زدند تا در سایه ارتقای سطح فهم و بینش و دانش افراد، نهضت علمی و فرهنگی بزرگی را در همین اوضاع و احوال سامان دهند.
به واقع باید گفت شاهکار و هنرمندی بالای امام صادق(ع) به این است که با اندک فرصت پدید آمده به جهت نزاع میان اُمویان و عباسیان، توانستند گوهرهای ارزشمند علوم و معارف الهی را در جامعه منتشر نموده و در جهت هدایت امت، به استحکام باورهای اعتقادی مردم به خصوص شیعیان همت نمایند.
از سویی می بایست توجه داشت که دوران امامت پیشوای ششم ما شیعیان مصادف شده بود با ایام شکل گیری فرقه های گوناگون و به ویژه پیدایش مذاهب اربعه، چه آن که هر گروهی خود را به یکی از همین فرقه ها منتسب می کرد و اهمیت و عظمت کار علمی و فرهنگی امام صادق(ع) پس از زمینه هایی که پدر بزرگوارشان امام باقر(ع) فراهم کردند، چنان بود که گروه شیعیان نیز نام مذهب خویش را جعفری قرار داده و حضرت صادق(ع) را به عنوان رئیس مذهب خود به دیگران معرفی کردند.
نکته حایز اهمیت دیگر این که هر چند شیعه، امام صادق(ع) را رئیس مذهب خود می نامند اما این سخن بدان معنا و مفهوم نیست که مذهب جعفری را ایشان ابداع و اختراع کرده اند بلکه مذهب جعفری در حقیقت همان مذهب ناب محمدی(ص) است که امام صادق(ع) احیاگر آن بوده اند و این مذهب در واقع تفسیر آیه هفتم سوره مبارکه بینه است که می فرماید: "اولئک هم خیر البریه" که بنابر فرموده رسول خدا(ص) منظور از خیرالبریه، علی(ع) و شیعیان او هستند چنان که رسول الله(ص) خطاب به امیرالمومنین (ع) فرمودند: "یا علی، تو و شیعیانت در حوض کوثر بر من وارد می شوید، درحالی که سیراب شده و صورتتان سپید است و دشمنان تو تشنه و در غل و زنجیر بر من وارد می شوند".
یکی از اقدامات بسیار مهم و ماندگار صادق آل محمد(ع) در همان نهضت علمی و فرهنگی که بدان اشارتی رفت، ناظر به تربیت و پرورش شاگردان بسیار است که البته این شاگردان صرفاً محدود به شیعیان هم نبودند، چنان که گفته اند برخی از معروف ترین و شاخص ترین علمای اهل سنت با واسطه یا بدون واسطه شاگردی حضرت را کرده اند.
امام جعفرصادق(ع) در ادامه نهضتی که پدرشان امام باقر(ع) آغازگر آن بودند، دانشگاه بزرگ جعفری را ایجاد کردند و در عرصه علوم عقلی و نقلی آن زمان به تربیت شاگرد پرداختند.
این برای ما به عنوان محبان و شیعیان آن حضرت مایه مباهات بسیار است که بزرگانی در جهان اسلام همچون هشام بن حکم، محمدبن مسلم، مؤمن طاق، مُفضّل بن عمر و جابر بن حیان از شاگردان حضرت بوده اند و دایره این شاگردان چنان وسیع است که بنابر منابع مؤثق تاریخ، شمار آنان بالغ بر چهار هزار نفر است.
گروهی از این شاگردان البته خود دارای شاگردان بسیاری بوده و آثار علمی متعددی از خود بر جای گذاشته اند، چنان که به عنوان مثال، هشام بن حکم، بیش از سی جلد کتاب نوشته و جابربن حیان نیز بیش از ۲۰۰ کتاب در علوم مختلف، به ویژه رشته های عقلی، طبیعی و شیمی از خود به یادگار گذاشته و همان طور که معروف است ایشان پدر علم شیمی در جهان است.
۳۱۳/۸
